Toksoplazma është infeksion i shkaktuar nga paraziti njëqelizor toksoplazma, i cili më së shpeshti gjendet në zogj dhe brejtës, por mund të bartet edhe në kafshë tjera, si psh. mace. Pikërisht në këtë mënyrë bartet në njerëz, gjegjësisht me kontakt direkt me kafshën e infektuar apo përmes fekaljeve apo mishit të papërpunuar.

Mënyrat kryesore të infektimit me toksoplazmë, ose bartjes së parazitit të toksoplazmës në njerëz janë:

• kontakti direkt me jashtëqitjen e maces së infektuar (gjatë punës në kopsht apo pastrimit të vendit të qëndrimit te maces)

• kontakti direkt me dhenë apo jashtëqitje dhensh

• konsumimi i mishit të papërpunuar apo zier pamjaftueshëm të kafshës së infektuar (sidomos mishi i qengjit, mishi i drerit dhe mishi i derrit)

• kontakti direkt me gjëra të ndryshme të cilat kanë qenë në kontakt me mishin e papërpunuar të kafshës së infektuar (sikurse thikat, dërrasa për prerje dhe të ngjashme)

• përmes transfuzionit me gjakun e infektuar

Fatkeqsisht, shpesh është e vështirë ta kuptoni nëse jeni të infektuar, sepse nuk egzistojnë simptome specifike, sidomos tek personat e rritur dhe të shëndetshëm. Simptomet të cilat lajmërohen janë të ngjashme me ato të ftohjes së lehtë:

• fyti i fryrë

• dhembje në muskuj

• temperaturë e lehtë

Simptomet mund të lajmërohen disa muaj pas infeksionit, ndërsa zakonisht zgjasin vetëm disa javë. Megjithatë, nëse njeherë infektoheni me parazitë të toksoplazmës, atëherë ai mbetet në trup dhe mund të aktivizohet pas disa muajsh apo vitesh.

Toksoplazma mund të jetë e rrezikshme nëse infektoheni gjatë shtatzanisë, por fatmirësisht, është e rrallë dhe lajmërohet vetëm në 2 prej 1.000 shtatzanive. Megjithatë, nëse infeksioni paraqitet duhet të merret shumë seriozisht sepse mund të shkaktojë abort, lindje të parakohshme apo lindjen e foshnjes së vdekur.

Në shtatzani, parazititi i toksoplazmës së nënës mund të bartet tek fryti, ndërsa fëmijët e infektuar mund të kenë probleme shëndetësore serioze. Duke u nisur nga fakti që toksoplazma kalon në qarkullimin e gjakut të frytit tek pas javës së 16 të shtatzanisë, mungon zhvillimi i anomalive të rënda të fetusit. Megjithatë, rreth 10 % të fëmijëve të infektuar shfaqin shenja sëmundjeje gjatë lindjes.

Simptomet e toksoplazmës tek të posalindurit janë:

• infeksioni i syve

• verdhëza

• pezmatim i mushkërive

• iritimi i lëkurës

• retardim mental

• dëmtim i sistemit nervor

Por 90 % e fëmijëve të infektuar gjatë shtatzanisë nuk do të shfaqin kurfarë simptomesh gjer në moshë më të rritur. Simptomet atëherë mund të jenë infeksionet e syve, verbimi, shurdhërimi apo vështirësi në të mësuar.

Nëse dyshoni që keni toksoplazmë, mjeku juaj mund të ju udhëzojë të bëni analiza të gjakut për toksoplazmë, përmes së cilave do të vërtetoni nëse jeni të infektuar apo jo. Mvarësisht prej rezultateve, do të ju përshkruhet terapia adekuate.

Shumicës së njerëzve të rritur të infektuar me toksoplazmë nuk iu nevojitet terapia. Por, shtatzënave iu rekomandohet terapia që të parandalohet sëmundja e foshnjes. Me ndihmën e ultrazërit, mjeku mund të vërtetojë nëse fryti është i infektuar, ndërsa nëse rezulton se është atëherë do të merrni ilaçet të cilat parandalojnë që të përkeqsohet gjendja. Nëse rezulton negativ atëherë do të merrni antibiotikë, të cilët do të zvogëlojnë mundësinë e infeksionit për 50 %.

E rëndësishme është që gjatë shtatzanisë të merrni masa parandaluese kundër mundësisë së infektimit me toksoplazmë. Ja disa këshilla çfarë të bëni sidomos nëse keni mace:

• dërgoni macen në kontrollë tek veterinari me qëllim të hulumtimit për toksoplazmë

• macen mbani në shtëpi sepse macet shtëpiake të cilat hanë ushqim të blerë nuk mund të infektohen me toksoplazmë

• shmangni macet të cilat nuk jetojnë nëpër shtepia

• nëse keni mace, lusni dikë tjetër le t`ja pastrojë vendqëndrimin, apo nëse këtë duhet ta bëni ju, atëherë përdorni dorëza

• pastroni jashtëqitjen çdo ditë, sepse nevojiten 24 orë që paraziti të zhvillohet dhe të bëhet i infektueshëm

• mishin ziejeni gjatë, mos e hani në asnjë mënyrë të papërpunuar apo gjysmë të zier/fërguar

• pastroni mirë të gjitha mjetet të cilat kanë qenë në kontakt me mishin e papërpunuar

• shmangni çfarëdo kontakti me dhenë

• mbani dorëza nëse punoni në kopësht